Sortowanie przez scalanie (podobnie jak algorytm QuickSort, jest algorytmem typu "dziel i zwyciężaj". Jednak w odróżnieniu od QuickSort, algorytm ten w każdym przypadku osiąga złozoność T(n) = n*log(n). Niestety algorytm MergeSort posiada większą złożoność pamięciową, potrzebuje do swojego działania dodatkowej, pomocniczej struktury danych.
Ideą działania algorytmu jest dzielenie zbioru danych na mniejsze zbiory, aż do uzyskania n zbiorów jednoelementowych, które same z siebie są posortowane :), następnie zbiory te są łączone w coraz większe zbiory posortowane, aż do uzyskania jednego, posortowanego zbioru n-elementowego. Etap dzielenia nie jest skomplikowany, dzielenie następuje bez sprawdzania jakichkolwiek warunków. Dzięki temu, w przeciwieństwie do algorytmu QuickSort, następuje pełne rozwinięcie wszystkich gałęzi drzewa. Z kolei łączenie zbiorów posortowanych wymaga odpowiedniego wybierania poszczególnych elementów z łączonych zbiorów z uwzględnieniem faktu, że wielkość zbioru nie musi być równa (parzysta i nieparzysta ilość elementów), oraz tego, iż wybieranie elementów z poszczególnych zbiorów nie musi następować naprzemiennie, przez co jeden zbiór może osiągąć swój koniec wcześniej niż drugi. Robi sie to w następujący sposób. Kopiujemy zawartość zbioru głównego do struktury pomocniczej. Następnie, operując wyłącznie na kopii, ustawiamy wskaźniki na początki kolejnych zbiorów i porównujemy wskazywane wartości. Mniejszą wartość wpisujemy do zbioru głównego i przesuwamy odpowiedni wskaźnik o 1 i czynności powtarzamy, aż do momentu, gdy jeden ze wskaźników osiągnie koniec zbioru. Wówczam mamy do rozpatrzenia dwa przypadki, gdy zbiór 1 osiągnął koniec i gdy zbiór 2 osiągnął koniec. W przypadku pierwszym nie będzie problemu, elementy w zbiorze głównym są już posortowane i ułożone na właściwych miejscach. W przypadku drugim trzeba skopiować pozostałe elementy zbioru pierwszego pokolei na koniec. Po zakończeniu wszystkich operacji otrzmujemy posortowany zbiór główny.
Przykładowy przebieg algorytmu ukazany jest na schemacie poniżej: